ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 15، شماره 3، خرداد 1401 ، شماره پی در پی 73

بررسی محتوایی و سبکی کهنترین حماسه عاشقانه هند (رامایانا) براساس ترجمه منظوم ملأ مسیح پانی پتی

صفحه (215 - 234)
سهیلا لویمی (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : اسفند 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1400

چکیده

زمینه و هدف: رامایانا (سروده والمیکی) یکی از کهنترین حماسه های هندی است که بین قرون 3 تا 5 قبل از میلاد سروده و بعدها بصورت منظوم و منثور بازگردانی شده است. ملأ مسیح پانی پتی، در سال (1050 هـ. ق) این حماسه هندی را به نظم بازآفرینی کرده است؛ درحقیقت مسیح این منظومه را در پاسخ به منتقدانی نگاشت که او را بخاطر اشتغال به سرایش منظومه رام وسیتا، نجس و کافر میدانستند. ابیات این منظومه ارزش ادبی درخور توجهی داشته و در سرایش نعت، سرمشق شاعران زیادی پس از وی گردیده است. هدف از این پژوهش، بررسی ویژگیهای سبکی منظومه رامایانا است.

روش مطالعه: پژوهش حاضر براساس شیوه اسنادی (کتابخانه) و بر پایه مطالعه مستقیم ابیات رامایانای منظوم مسیح و کتاب‌های مرتبط با آن بوده است. برای انجام این پژوهش، ویژگیهای سبکی و محتوایی منظومه حماسی رامایانا، استخراج شده و بطور مختصر و مفید مطرح گشته است.

یافته ها: رامایانای مسیح تلفیقی از سبکهای خراسانی، عراقی و هندی است. حماسه و مصطلحات حماسی و پهلوانی را از سبک خراسانی به ارث برده، لطافتها، سوز و گداز و تغزل را از سبک عراقی و صید معانی بیگانه و نازک خیالیهای غریب آن، یادگار سبک هندی است که البتّه سهم سبک هندی در این میانه بیش از سایر سبک‌هاست.

نتیجه گیری: این منظومه سرشار از بنمایه و باورهای اساطیری است و همچنین دارای مضامینی چون عرفان نظری، شطحیات، عشق، مفاهیم اخلاقی و باورهای عامیانه است. جناس و تکرار در حوزه بدیع لفظی، تشبیه و پس از آن استعاره، کنایه، ایجاز، تلمیح، ارسال‌المثل و تمثیل در حوزه بدیع معنوی از برجسته ترین آرایه های ادبی در این منظومه هستند. از جمله ویژگیهای زبانی این منظومه، بهره گیری از ویژگیهای دستوری و زبانی سبک خراسانی است.

کلمات کلیدی
رامایانا , مسیح , سبک خراسانی , سبک عراقی , سبک هندی

• آشنایی با عروض و قافیه، شمیسا، سیروس. (1382). تهران: فردوس.
• ادیان و مکتبهای فلسفی هند، شایگان، داریوش. (1356). جلد اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• اوستا، (1363). ترجمه و تحقیق هاشم رضی، تهران: فروهر.
• بیان و معانی، شمیسا، سیروس. (1383). تهران: فردوس.
• پیکرگردانی در اساطیر، رستگار فسایی، منصور. (1383). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
• تکرار اساس موسیقی شعر، جمالی، شهروز. (1383). کیهان فرهنگی، شمارۀ 216، صص 60- 61.
• رامایانا، پانی پتی، ملا مسیح. (2009). دهلی نو: آلفا آرت.
• راماین کتاب مقدس هندوان، اظهر دهلوی، عبدالودود. (1350). تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
• سبک‌شناسی، نظریه ها، رویکردها و روشها، فتوحی، محمود. (1390). تهران: سخن.
• صور خیال در شعر فارسی، شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1387). تهران: آگاه.
• موسیقی شعر، شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1370). تهران: آگاه.